Poznaj nasze miasto

Bełchatów jest miastem powiatowym, położonym w województwie łódzkim, w historycznej ziemi sieradzkiej. Miasto liczy 56419 (stan na 2021 r.) mieszkańców a jego powierzchnia wynosi 35 km². Miasto znajduje się na wysokości 205 m npm.

Bliska odległość od Łodzi (50 km) oraz Warszawy (150 km), a także usytuowanie na szlaku drogi krajowej nr 74 łączącej węzeł Wieluń na drodze ekspresowej S8 z Zamościem i przejściem granicznym z Ukrainą w Zosinie, powodują, iż Bełchatów jest ważnym dla województwa łódzkiego ośrodkiem komunikacyjnym. Przez miasto prowadzą także dwie drogi wojewódzkie: nr 485 relacji Pabianice-Bełchatów oraz nr 484 relacji Buczek-Bełchatów-Kamieńsk.

Bełchatów posiada dobrze rozwiniętą bazę noclegową oraz gastronomiczną, liczne obiekty rekreacyjno-sportowe a także spore tereny leśne. Wszystkie te elementy zapewniają znakomite warunki wypoczynku i sprzyjają rozwojowi turystki. Dopełnieniem walorów przyrodniczo-kulturowych miasta są różnego rodzaju imprezy, które pozwalają na obcowanie z kulturą w wymiarze muzyki, sztuki i sportu.

Dodatkowo, w odległości 10 km od miasta znajduje się największe w Polsce zagłębie paliwowo-energetyczne. W jego skład wchodzą PGE GiEK S.A. Oddział Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów oraz PGE GiEK S.A. Oddział Elektrownia Bełchatów. Dzięki temu Bełchatów jest jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych w regionie. Ponadto stały rozwój technologiczny i nowoczesne rozwiązania proekologiczne sprawiają, że Bełchatów staje się ważnym centrum myśli energetycznej. A to wszystko dzięki znakomitej lokalizacji w centrum kraju i obecności giganta branży energetycznej PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.

Początki historii osady Bełchatów sięgają XIV wieku a dokładnie roku 1391. Wówczas, jak podają źródła, tereny na których powstało dzisiejsze miasto z częścią ziemi wieluńskiej i sieradzkiej otrzymał założyciel i pierwszy właściciel osady – Bełchat herbu Topór. Jednak najstarszą częścią współczesnego Bełchatowa są Grocholice (od 1977 roku w granicach administracyjnych miasta). Ich początek sięga 1136 roku. W XVI wieku, w wyniku dziedziczenia, właścicielami miasta została rodzina Kowalewskich herbu Prus III. Ufundowali oni drewniany kościół i klasztor, w którym osiedlili się franciszkanie. W pierwszym ćwierćwieczu XVIII wieku dobra bełchatowskie przeszły w posiadanie Rychłowskich herbu Nałęcz.

Osada rozwijała się dzięki dogodnemu położeniu, krzyżującym się traktom z Piotrkowa do Wielunia i z Łasku do Kamieńska. Sprowadzano kupców i rzemieślników. W 1737 roku Franciszek Rychłowski (herbu Nałęcz) – dziedzic Bełchatowa uzyskał przywilej urządzania targów i jarmarków. Wówczas było to równoznaczne z uzyskaniem praw miejskich. Starania w kierunku podniesienia osady do rangi miasta zakończyły się w I połowie XVIII wieku. W 1743 roku król August III Sas nadał Bełchatowowi prawa miejskie. Dziewiętnastowieczna historia Bełchatowa związana jest z rodziną Kaczkowskich herbu Świnka. Na początku XIX wieku dzierżawca Bełchatowa – Józef Kaczkowski założył pierwszą manufakturę włókienniczą. Od tego momentu miasto powoli traciło charakter rzemieślniczo – rolniczy, stając się ośrodkiem włókiennictwa na tyle ważnym, iż Bełchatów znalazł się w rzędzie “miast fabrycznych” Królestwa Polskiego.

Dzięki staraniom Kaczkowskich wzniesiono kościół ewangelicki, utworzono szkołę elementarną, zorganizowano pocztę, aptekę, utworzono szosę Piotrków – Wieluń przez Bełchatów, jak również podjęto starania o nadanie miastu herbu. Herb, ustalony na podstawie XVIII-wiecznej pieczęci miejskiej, przedstawiający Adama i Ewę przy drzewie oplecionym przez węża, znalazł się w tzw. Albumie Heroldii z 1847 roku. W 1870 roku, po upadku powstania styczniowego, Bełchatów przestał być miastem. Kaczkowscy stracili rodzinny majątek – dwór w centrum miasta. Przechodził on kolejno w ręce Ernesta Ludenhorfa i Reinholda Spillera. W 1887 roku majątek zakupił Henryk Hellwig-Bawarczyk z Tuszyna. Rodzina Hellwigów w znacznym stopniu przyczyniła się do rozwoju gospodarczego i kulturalnego Bełchatowa. Powstały nowe fabryki, rozbudowano infrastrukturę miejską, zainstalowano sieć telefoniczną. Odegrali oni również ważną rolę w staraniach o odzyskanie praw miejskich. Osada ponownie stała się miastem w 1925 roku. Czasy względnego spokoju zostały przerwane przez I i II wojnę światową. Na przełomie 1914 i 1915 roku w pobliżu Bełchatowa kilkakrotnie przechodził front. W sierpniu po krótkich walkach w okolicach Borowej Góry zjawili się w mieście Niemcy. Jednak już jesienią tego roku kontrofensywa Rosjan zmusiła Niemców do wycofania się. Od 4 do 6 XII toczono walki pod Borową Górą.

Rezultatem ofensywy wojsk niemieckich było wycofanie się Rosjan. Wojska rosyjskie nie zdołały do końca wojny uzyskać utraconych obszarów. Dzięki porozumieniu niemiecko – austriackiemu podzielono gubernię piotrkowską. Austriacy objęli władzę w południowej jej części ze stolicą w Lublinie, Niemcom zaś przypadła północna część ze stolicą w Warszawie. Do końca wojny Bełchatów pozostawał pod okupacją austriacką. W okresie międzywojennym uruchomiono w mieście kilka nowych fabryk, elektrownię dla potrzeb miasta, założono także bank, sąd, bibliotekę publiczną. Działały partie polityczne oraz organizacje o charakterze kulturalnym i sportowym. Bełchatów był wówczas miastem wielonarodowościowym. Obok siebie żyli i pracowali Polacy, Żydzi i Niemcy. Podczas II wojny światowej niedaleko Bełchatowa przebiegała linia obronna Wojska Polskiego. Do dnia dzisiejszego zachowały się fragmenty umocnień w rejonie Lubca, Księżego Młyna i Magdalenowa. Bardzo ważną rolę w tej wojnie miała odegrać ponownie Borowa Góra. Jej obrona miała powstrzymać natarcie wojsk niemieckich w kierunku Piotrkowa Trybunalskiego i Warszawy. Walki trwały od 3 września 1939 roku. Ze względu na przewagę nieprzyjaciela żołnierze II Pułku Piechoty Legionów pod dowództwem pułkownika Ludwika Czyżewskiego zmuszeni zostali do wycofania się.

6 września do Bełchatowa wkroczyły pierwsze oddziały niemieckie. Miasto włączono bezpośrednio do Rzeszy, do tzw. “Kraju Warty”. W Bełchatowie, ogłoszonym przez Niemców “miastem żydowskim”, utworzono getto dla ludności żydowskiej, w którym znalazło się około 5500 Żydów. Zlikwidowano je w sierpniu 1942 roku, a ludność wywieziono do getta w Łodzi i do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem

. W styczniu 1945 roku Bełchatów został wyzwolony przez oddziały I Frontu Ukraińskiego. Po przeszło pięcioletniej okupacji miasto liczyło zaledwie 3,5 tys. mieszkańców (przed II wojną światową 12 tys.). W 1956 roku utworzono powiat bełchatowski, a decyzją Rady Ministrów ze stycznia 1958 roku Bełchatów awansował do rangi miasta powiatowego. Od tego czasu nastąpił szybki rozwój urbanistyczny samego miasta.

Nowy etap w historii miasta rozpoczął się w 1960 roku. Odkryto wówczas pokłady złóż węgla brunatnego w Piaskach koło Bełchatowa. Decyzja rządu o rozpoczęciu budowy zagłębia paliwowo- energetycznego zapadła w 1973 roku. W roku 1980 wydobyto pierwszy węgiel. W Kopalni Węgla Brunatnego “Bełchatów”, w roku 1981 ruszył pierwszy blok energetyczny Elektrowni “Bełchatów”. Inwestycje, zapoczątkowane w latach siedemdziesiątych, przyciągnęły do miasta kilka tysięcy młodych, wykształconych ludzi z różnych stron Polski, którzy osiedlili się tu na stałe. Ludzie ci, przywieźli własne tradycje i obyczaje, tworząc tym samym nowy obraz naszego miasta. Pomimo tego, sięgająca setki lat wstecz historia miasta, wciąż trwa w zbiorowej świadomości dzisiejszych mieszkańców Bełchatowa. Zaś górnictwo węgla brunatnego i związany z nim przemysł energetyczny to swoisty znak rozpoznawczy Bełchatowa.

 

 

Każde miasto na świcie ma swój symbol. Często odzwierciedla on historyczne dziedzictwo regionu lub narodu stając się jednocześnie symbolem nowoczesności. Także Bełchatów posiada zbiór miejskich znaków rozpoznawalnych. Są one częścią dziedzictwa historycznego, określają jego tożsamość i tworzą najbardziej tradycyjne elementy wizerunku Miasta.

Symbolami Miasta Bełchatów są: Herb Miasta (jego geneza sięga XVIII wieku), barwy miasta, hejnał oraz sztandar. Każda wspólnota samorządowa ma w pełni uzasadniony przywilej eksponowania własnych symboli, które są częścią dziedzictwa kulturowego „małej ojczyzny”, a w sensie ogólniejszym całego narodu.

Herb

Herb Bełchatowa przedstawia scenę z biblijnej Księgi Rodzaju. W polu błękitnym na wzgórzu zielonym, liście jabłoni w kolorze żółtym, z owocami czerwonymi i wężem czerwonym owiniętym wokół pnia czarnego. Z prawej strony Adam, z lewej Ewa trzymająca jabłko czerwone. Na jabłoni znajduje się sześć czerwonych owoców. Adam i Ewa mają włosy w kolorze żółtym, stoją skierowani nieco ku sobie, patrząc na siebie. Ewa trzyma w ugiętej ku górze ręce czerwone jabłko. Wąż z wysuniętym językiem patrzy w oczy Ewy. Godło miejskie wywodzi się XVIII wieku. Nieznana jest geneza znaku miejskiego Bełchatowa. Być może o wyborze treści znaku miejskiego, zadecydował znany ze swej pobożności właściciel Bełchatowa, Franciszek Rychłowski. Ten motyw biblijny jest doskonale znany wyznawcom religii mojżeszowej, katolikom i protestantom, i mógł być czynnikiem jednoczącym różnorodną etnicznie społeczność dziewiętnastowiecznego Bełchatowa.

Flaga

Barwami miasta Bełchatowa są w układzie poziomym trzy równoległe pasy o jednakowej szerokości: niebieski-żółty-zielony.

Hejnał

Swój własny sygnał muzyczny posiada również Miasto Bełchatów. Warto o tym przypominać, ponieważ kompozycja nie jest niestety powszechnie znana. Hejnałem Miasta Bełchatowa jest kompozycja Sławomira Bartkiewicza pt. „Hejnał Miasta Bełchatowa”.

Logo

Logotyp Bełchatowa zbudowany został zgodnie z założeniami wynikającymi ze Strategii Marki Miasta. Ukazuje i komunikuje najważniejsze atuty Bełchatowa, czyli dynamizm, innowacyjność, rozwój
i aktywność mieszańców. W logotypie występuje znany na całym świecie symbol włączenia urządzenia, definiowany jako „power”, zachęcający  do „włączenia się” i skorzystania z oferty miasta. Istotną częścią logotypu jest również zielony liść ukazujący Bełchatów jako miasto pełne terenów zielonych
i dbające o środowisko naturalne. Liść w połączeniu ze znakiem „power” prezentuje jabłko nawiązując w ten sposób do herbu Bełchatowa i wcześniejszych działań promocyjnych. Logotyp Bełchatowa wskazuje także na potencjał gospodarczy miasta poprzez zastosowanie koloru pomarańczowego, kojarzonego z elektrownią, z Polską Grupą Energetyczną oraz poprzez zastosowanie koloru brunatnego nawiązującego do węgla brunatnego.